لوکمی – روش های درمان لوکمی

تعدادی از روش های پزشکی مختلف برای درمان لوکمی وجود دارد. درمان معمولا به نوع لوکمی، سن و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد و همچنین اینکه آیا سلولهای لوکمی به مایع مغزی نخاعی منتقل می شوند یا خیر. تغییرات ژنتیکی یا ویژگی های خاصی از سلول های لوسمی که در آزمایشگاه تعیین می شوند، همچنین می توانند نوع درمان را که ممکن است مناسب ترین باشند تعیین کند.

انتظار معاینه و بررسی  ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به لوکمی مزمن باشد که علایم را ندارند. این بخش  شامل نظارت دقیق بیماری می شود تا زمانی که علائم ایجاد می شود، درمان شروع شود. انتظارات محرمانه اجازه می دهد تا بیمار از عوارض جانبی درمان کنار گذاشته شود. خطر انتظار این است که احتمال ابتلا به لوسمی قبل از آن که از بین می رود، از بین برود.

درمان های لوکمی عبارتند از شیمی درمانی (روش درمان اصلی برای لوکمی)، پرتودرمانی، درمان بیولوژیک، درمان هدفمند و پیوند سلول های بنیادی. ترکیبات این درمان ها ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. اگر طحال بزرگ شود، جراحی حذف طحال ممکن است بخشی از درمان باشد.

وقتی که لوکمی تشخیص داده می شود، لوکمی حاد با هدف ایجاد التهاب (عدم وجود سلول های لوسمی در بدن) درمان می شود. پس از بهبودی به دست می آید، برای جلوگیری از عود لوکمی، ممکن است درمان شود. این درمان یا درمان نگهدارنده نامیده می شود. لک های حاد اغلب می توانند درمان شوند.

بعید به نظر می رسد لوکمی های مزمن درمان شوند، اما درمان اغلب قادر به کنترل سرطان و مدیریت علائم است. برخی افراد مبتلا به لوکمی مزمن ممکن است کاندیدای پیوند سلول های بنیادی باشند که این امر فرصتی برای درمان است.

بسیاری از بیماران تصمیم به دانجام نظر دوم قبل از شروع درمان برای لوکمی  دارند.در بیشتر موارد، زمان برای دریافت یک نظر دوم و در نظر گرفتن گزینه های درمان بدون درمان کمتر موثر است. با این حال، در موارد نادر از لوکمی بسیار تهاجمی، درمان باید بلافاصله شروع شود. کسی باید با یک پزشک در مورد امکان گرفتن نظر دوم و هر گونه تاخیر در درمان مواجه شود. اکثر پزشکان امیدوارند که نظر دوم رااجرا کنند و نباید با آرزوی بیمار برای به داجرای نظرات اول مجازات شوند.

جهت کسب اطلا عات بیشتر اینجا کلیک کنید. 

شیمی درمانی 

شیمی درمانی استفاده از داروهایی است که به سرعت سلولهای جدا شده از لوکمی را  یا سایر سلولهای سرطانی را می کشد. شیمی درمانی ممکن است به شکل قرص یا قرص به صورت خوراکی مصرف شود یا ممکن است از طریق یک کاتر یا داخل وریدی به داخل جریان خون منتقل شود. معمولا شیمی درمانی ترکیبی است که  بیش از یک دارو است. داروها در دوره هایی با دوره های استراحت در میان می گذارند.

گاهی اوقات داروهای شیمی درمانی برای لوکمی به طور مستقیم به مایع مغزی نخاعی (به نام شیمی درمانی داخل وریدی) تحویل می شود. شیمی درمانی اینتراکتال علاوه بر سایر انواع شیمی درمانی نیز ارائه می شود و می تواند برای درمان لوکمی در مغز یا نخاع یا در برخی موارد برای جلوگیری از گسترش لوسمی به مغز و نخاع استفاده شود. مخزن Ommaya یک کاتتر مخصوص قرار داده شده در زیر پوست سر برای تحویل داروهای شیمی درمانی است. این برای کودکان و بعضی از بزرگسالان به عنوان راهی برای جلوگیری از تزریق به مایع مغزی نخاعی استفاده می شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی بستگی به داروهای خاص و دوز یا رژیم غذایی دارد. برخی از عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی عبارتند از: ریزش مو، تهوع، استفراغ، زخم دهان، از دست دادن اشتها، خستگی، کبودی سریع و یا خونریزی و افزایش احتمال ابتلا به عفونت به علت تخریب سلول های سفید خون. داروهای موجود برای کمک به درمان عوارض جانبی شیمی درمانی وجود دارد.

بعضی از مردان و زنان بالغ که شیمی درمانی را دریافت می کنند،  این نوع درمان به تخریب تخمدانها و یا بیضه ها منجر می شوند و منجر به ناباروری می شود. اکثر کودکانی که شیمی درمانی را برای لوسمی دریافت می کنند، باروری طبیعی را به عنوان بزرگسالان خواهند داشت، اما بسته به نوع دارو و دوز مصرفی، برخی ممکن است به عنوان بزرگسالان ناباروری داشته باشند.

درمان بیولوژیک

درمان بیولوژیکی هر گونه درمان است که از موجودات زنده، مواد موجود در موجودات زنده یا نسخه های مصنوعی این مواد برای درمان سرطان استفاده می کنند. این درمان ها به سیستم ایمنی کمک می کند سلول های غیر طبیعی را تشخیص دهد و سپس به آنها حمله کند. درمان های بیولوژیکی برای انواع مختلف سرطان می تواند شامل آنتی بادی، واکسن های تومور یا سیتوکین ها باشد (موادی که در بدن برای کنترل سیستم ایمنی تولید می شوند). آنتی بادی های منوکلونال آنتی بادی هایی هستند که در مقابل هدف خاصی که در درمان بسیاری از انواع سرطان مورد استفاده قرار می گیرند، واکنش نشان می دهند. یک مثال از یک آنتیبادی مونوکلونال که در درمان لوسمی مورد استفاده قرار می گیرد، آللتوزوماب است که هدف قرار دادن آنتیژن CD52، پروتئینی است که در سلول های لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) مزمن سلول B وجود دارد. اینترفرون ها مواد شیمیایی سیگنالینگ سلولی هستند که در درمان لوسمی مورد استفاده قرار گرفته اند.

عوارض جانبی درمان های بیولوژیکی تمایل کمتر نسبت به شیمیدرمانی دارد و می تواند شامل بثورات یا تورم در محل تزریق برای IV تزریق داروهای درمانی باشد. سایر عوارض جانبی شامل سردرد، درد عضلانی، تب و یا خستگی است.

درمان هدفمند 

درمان های هدفمند داروهایی هستند که با یک خاصیت یا عملکرد خاصی از یک سلول سرطانی مواجه می شوند، نه اقدام به کشتار همه سلول های به سرعت در حال رشد بدون هیچ گونه تفکیک می کنند. . این به این معنی است که با درمان هدفمند با سلول های نرمال آسیب بیشتری نسبت به شیمی درمانی ایجاد می شود. درمان های هدفمند ممکن است سلول هدف را متوقف به رشد و نه به مرگ، و آنها را با مولکول های خاصی که رشد و یا گسترش سرطان ها را ترویج می کنند، دخالت می کنند. درمان سرطان هدفمند همچنین به عنوان داروهای هدفمند مولکولی، درمان های هدفمند مولکولی یا داروهای دقيق اشاره شده است.

آنتی بادی های مونوکلونال (که در بخش درمانی در درمان بیولوژیک شرح داده شده است) نیز در نظر گرفته شده اند به عنوان درمان هدفمند هستند، زیرا آنها به طور خاص با یک پروتئین هدف خاص بر روی سطح سلول های سرطانی مواجه می شوند.( Imatinib Gleevec) و( dasatinib (Sprycel) نمونه هایی از درمان های هدفمند هستند که برای درمان CML، بعضی موارد ALL و برخی دیگر از سرطان ها استفاده می شود. این داروها پروتئین ترویج سرطان را هدف قرار می دهد که توسط انتقال ژن BCR-ABL شکل گرفته است.

درمان های هدفمند به شکل قرص یا تزریق انجام می شود. عوارض جانبی می تواند شامل تورم، نفخ و افزایش ناگهانی وزن باشد. سایر عوارض جانبی می تواند تهوع، استفراغ، اسهال، گرفتگی عضلات، یا بثورات باشد.

پرتو درمانی 

پرتودرمانی با پرتوهای انرژی بالا برای هدف سلول های سرطانی استفاده می کند. پرتودرمانی ممکن است در درمان لوسمی که به مغز گسترش یافته است استفاده شود، یا می تواند برای هدف قرار دادن طحال یا سایر مناطق که سلول های لوسمی انباشته شده اند استفاده شود.

پرتودرمانی همچنین باعث عوارض جانبی می شود، اما به احتمال زیاد دائمی نیستند. عوارض جانبی بستگی به محل بدن که تابش می شود. به عنوان مثال، تابش به شکم می تواند موجب تهوع، استفراغ و اسهال شود. با هر پرتودرمانی، پوست در منطقه تحت درمان ممکن است قرمز، خشک و ملایم باشد. خستگی عمومی نیز در هنگام پرتودرمانی اتفاق می افتد.

پیوند سلول های بنیادی

در پیوند سلول های بنیادی، دوزهای بالا شیمی درمانی و / یا پرتو درمانی برای از بین بردن سلول های لوکمی همراه با مغز استخوان طبیعی فراهم می شود. سپس سلول های بنیادی پیوند را با تزریق داخل وریدی تحویل می دهند. سلول های بنیادی به مغز استخوان منتقل می شوند و شروع به تولید گلوتاتیون جدید می کنند. سلول های بنیادی ممکن است از بیمار یا یک اهدا کننده باشد.

پیوند سلول های بنیادی اتولوگ به وضعیتی اطلاق می شود که سلول های بنیادی خود بیمار برداشته شده و برای از بین بردن سلول های لوکمی درمان می شوند. پس از آنکه مغز استخوان به سلول بازگردانده شد و سلولهای لوکمی تخریب شدند.

پیوند سلول های بنیادی آلوژنیک به سلول های بنیادی منتقل شده از یک اهدا کننده اشاره دارد. این ممکن است از یک اهداکننده نسبی یا غیر مرتبط باشد. پیوند سلول های بنیادی سینژنتیک از سلول های بنیادی گرفته شده از دوقلو یکسان یکسان بیمار استفاده می کند.

سلول های بنیادی ممکن است به روش های مختلف برداشته شوند (برداشت شده). به طور معمول، آنها از خون گرفته شده است. آنها همچنین می توانند از مغز استخوان یا خون بند ناف جمع آوری شوند.

پیوند سلول های بنیادی در یک بیمارستان انجام می شود و لازم است در چندین هفته در بیمارستان باقی بماند. خطرات این روش عبارتند از عفونت و خونریزی به علت تخلیه سلول های طبیعی طبیعی. خطر پیوند سلول های بنیادی با سلول های اهداکننده به عنوان بیماری GVHD شناخته می شود. در GVHD، سلول های سفید خون اهدا کننده بر روی بافت های طبیعی بیمار واکنش نشان می دهند. GVHD می تواند خفیف یا بسیار شدید باشد و اغلب بر کبد، پوست یا دستگاه گوارش اثر می گذارد. GVHD می تواند در هر زمان پس از پیوند، حتی سال ها بعد رخ می دهد. استروئیدها یا داروهایی که پاسخ ایمنی را سرکوب می کنند ممکن است برای درمان این عارضه استفاده شوند.

درمان های حمایتی

از آنجاییکه بسیاری از درمانهای لوسمی از تخریب سلولهای طبیعی طبیعی، افزایش خطر خونریزی و عفونت، ممکن است برای پیشگیری از این عوارض درمان لازم باشد درمانهای حمایتی ضروری باشد. درمان های حمایتی نیز ممکن است برای کمک به کاهش و کنترل عوارض جانبی ناخوشایند پزشکی یا پرتودرمانی مورد نیاز باشد.

انواع درمان های حمایتی و پیشگیرانه که می توانند برای بیمارانی که تحت درمان لوسمی قرار می گیرند شامل موارد زیر باشند:

واکسن ها در برابر آنفولانزا یا پنومونی
انتقال خون یا پلاکت
داروهای ضد تهوع
آنتی بیوتیکها یا داروهای ضد ویروسی برای درمان یا جلوگیری از عفونت

فاکتورهای رشد گلبولهای سفید برای تحریک تولید سلول های سفید خون (مانند فاکتور تحریک گرانولوسیت کلنی (G-CSF)،ساخته شده از filgrastim [Neupogen] و pegfilgrastim [Neulasta] و ماکروفاژ کلون محرک granulocyte عامل فاکتور رشد [GM-CSF]، ساخته شده از sargramostim [لوکین])

فاکتورهای رشد سلول های قرمز برای تحریک تولید گلبول قرمز (darbepoetin alfa [Aranesp] یا epoetin alfa [Procrit])

تزریق داخل وریدی از ایمونوگلوبولین ها برای کمک به مبارزه با عفونت.

عوارض لوکمی چیست؟

بسیاری از چالش های لوسمی مربوط به تخلیه سلول های طبیعی و همچنین عوارض جانبی درمان است که در بخش قبل، مانند عفونت های مکرر، خونریزی و GVHD در گیرنده های پیوند سلول های بنیادی، شرح داده شده است. از دست دادن وزن و کم خونی، عوارض بعدی لوکمی و درمان آن است. عوارض هر نوع لوسمی همچنین شامل عود یا پیشرفت بیماری می شود پس از بهبودی با درمان به دست می آید.

سایر عوارض لوسمی مربوط به نوع خاصی از لوسمی است. به عنوان مثال، در 3 تا 5 درصد موارد CLL، سلول ها ویژگی های تغییر می کنند و به لنفوم تهاجمی تبدیل می شوند. این به عنوان یک تغییر ریشتر شناخته شده است. کم خونی همولیتیک Autoimmune، در حملات بدن و از بین بردن گلبول های قرمز، یکی دیگر از عوارض بالقوه CLL است. افرادی که مبتلا به CLL هستند نیز بیشتر احتمال دارد که سرطان های دوم و دیگر اختلالات خون و سرطان های خون ایجاد شوند.

سندرم لیز شدن تومور یک بیماری است که ناشی از مرگ سریع سلول های سرطانی در طول درمان حاد است. این می تواند در تقریبا هر نوع سرطان اتفاق بیافتد و با برخی از موارد لوسمی رخ می دهد، به ویژه وقتی که تعداد زیادی از سلول های لوسمی مانند AML یا ALL وجود دارد. تخریب سریع سلولهای لوسمی منجر به انتشار مقدار زیادی فسفات می شود که بیشتر باعث اختلالات متابولیکی می شود و می تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

کودکان مبتلا به ALL ممکن است اثرات نامطلوب ناخوشایند از جمله اختلال سیستم عصبی مرکزی (CNS)، کاهش رشد، ناباروری، آب مروارید و افزایش خطر ابتلا به سرطان های دیگر را تجربه کنند. بروز این اثرات ناگهانی بسته به سن درمانی و نوع و استحکام درمان متفاوت است.

محقق و مترجم : مریم طباطبائی 

منبع :