علت زردی دندان چیست؟راه های درمان کدامند!

علت زردی دندان

تغییر رنگ دندان به دو عامل خارجی و داخلی بستگی دارد. عوامل خارجی که موجب زردی دندان می شوند ناشی از رسوب مواد شیمیایی روی سطح دندان است اما عوامل داخلی علل دیگری دارند. ممکن است فرد در دوران جنینی و کودکی با ماده ای به طور مستقیم یا غیرمستقیم تماس داشته باشد. مثلا مادر باردار داروی تتراسایکلین مصرف کرده باشد یا فرد به مدت طولانی آب حاوی فلوراید زیاد مصرف کرده باشد. بنابراین برای درمان تغییر رنگ دندان حتما باید علت آن پیدا شود.

علت خارجی تغییر رنگ دندان ها

۱_ یکی از علل مهم تغییر رنگ خارجی دندان استعمال سیگار است. افراد سیگاری دندان های زردی دارند. در این مواقع می توان از ماده جویدنی به نام ناس استفاده کرد. این ماده می تواند تا حدود زیادی تغییر رنگ ایجادشده را اصلاح کند و دندان ها سفیدتر به نظر برسند. البته تا وقتی فرد سیگار را ترک نکند، احتمال بروز زردی مجدد دندان بعد از درمان وجود دارد.

۲_ بعضی از بیماران به دلیل بیماری، جراحی و… از دهانشویه کلرهگزیدین استفاده می کنند. دهانشویه تغییرات رنگی زیادی روی دندان ایجاد می کند، حتی گاهی ممکن است دندان سیاهرنگ هم شود. استفاده از دهانشویه نباید به مدت طولانی ادامه یابد. دستور مصرف مجاز روی بطری دهانشویه ۳ بار در روز است ولی بهتر است همه افراد شب ها و بعد از مسواک زدن یک بار از این مایع استفاده کنند. گرچه استفاده از دهانشویه ۳ بار در روز مجاز است ولی تدام استفاده از آن حتما می تواند موجب زردی دندان ها شود. در صورتی که فرد از زردی دندان ناراضی باشد میتواند به دندانپزشک مراجعه کند. در این مواقع می توان با بروساژ و پروفیلاکسی، سطح دندان را تمیز کرد.

۳_ قطره آهنی که برای کودکان تجویز می شود هم ممکن است سطح دندان را سیاه کند. به همین دلیل همیشه به مادران توصیه می شود قطره آهن را طوری داخل دهان کودک بریزند که با دندان های کودک تماس پیدا نکند. دادن آب به کودک و تمیز کردن سطح دندان با پارچه نرم و تمیز میتواند از سیاه شدن دندان ها جلوگیری کند اما در صورتی که دندان های کودک سیاه شود، دندانپزشک میتواند با استفاده از برسیهای مخصوصی تغییررنگ ایجادشده را از بین ببرد.

علت داخلی تغییر رنگ دندان

۱_ بیماری های سیستمیک در دوران جنینی یا بعد از تولد می توانند باعث تغییر رنگ دندان شوند.

۲_ گاهی به آب آشامیدنی بعضی از مناطق فلوراید زیادی اضافه می شود. فلوراید زیاد برای دندان کودکان در ۶-۵ سالگی می تواند مضر باشد و ساختار دندان را تغییر دهد و این تغییر باعث زردی بیش از حد دندان شود.

۳_ نوجوانانی که از داروهای گروه تتراسایکلین برای درمان بیماریهای پوستی مانند اکنه استفاده می کنند ممکن است رنگ دندان هایشان زرد شود که علت آن رسوب مواد شیمیایی ناشی از دارو است که روی عاج رسوب می کند و کمپلکس کلسیمی تشکیل می دهد و باعث زردی کمرنگ، قهوه ای تیره و سیاه دندان می شود. یکی از سوال هایی که دندانپزشکان برای یافتن علت زردی از بیمار می پرسند این است که آیا قبلا سابقه بیماری پوستی داشته است؟

درمان تغییر رنگ دندان

بدیهی است که علل داخلی تغییر رنگ دندان درمان طولانی تری هم دارد. بهترین راه برای سفید کردن دندان ها در این مواقع بلیچینگ است. این کار حتما باید تحت نظارت دندانپزشک باشد. دندانپزشک ماده ای به نام اکسیژن آزاد را به دندان بیمار میزند. ماده وارد ساختار دندان می شود، مواد الی موجود در دندان را اکسید میکند و باعث سفید شدن آنها می شود. گاهی افراد خودشان بلیچینگ دندان را انجام می دهند. اگر این کار حساب شده و دقیق نباشد، احتمال عوارض برگشت ناپذیر وجود دارد..

نکات مراقبتی بعد از انجام بلیچینگ

افرادی که عمل سفید کردن دندان را انجام میدهند باید بهداشت دهان و دندان را کاملا رعایت و هر هفته یکبار نیز درمان را تکرار کنند. در ۴۸ ساعت اول از مصرف نوشابه های گازدار، چای، قهوه، نسکافه، مرکبات و مواد رنگی به طور کامل پرهیز کنند. ۲ هفته قبل از درمان بلیچینگ مصرف سیگار باید کنار گذاشته شود. بعد از انجام بلیچینگ هم استعمال سیگار کاملا باید ترک شود.

بروساژ و بلیچینگ عارضه ندارند

بروساژ یک بار انجام می شود و برای از بین بردن تغییر رنگ های خارجی سطح دندان است ولی بلیچینگ براساس نوع ساختار و تغییر رنگ ممکن است چند بار تکرار شود. این دو روش در صورتی که درست انجام شوند هیچ عارضه ای به دندان وارد نمی کنند.

یک نکته مهم

گاهی برای بیماران داروی سفید کننده تجویز می شود و بیمار بعد از ۲ هفته به دندانپزشک مراجعه و از بی اثر بودن دارو شکایت می کند. در این موارد اولین احتمالی که وجود دارد تاثیر تتراسایکلین روی دندان در دوران نوجوانی است. دندان های چنین بیمارانی در مقابل سفید شدن مقاوم است. تنها کاری که می توان انجام داد این است که طول دوره درمانی را طولانی تر کرد. به طور طبیعی طول دوره درمان ۲ تا ۴ هفته است ولی در این بیماران شاید نیاز باشد دوره درمانی ۶-۳ ماه طول بکشد تا بتوان نتیجه قابل قبولی به دست آورد.

برخی از روش سفید شدن دندان در خانه توصیه نمی شود

بعضی از افراد از روش های خانگی مانند استفاده از زغال، جوش شیرین و… برای سفید کردن دندان ها استفاده می کنند. این روش ها از نظر علمی و بهداشتی توصیه نمی شود. همچنین ممکن است باعث سایش دندانی شوند. سایش دندان باعث حساسیت دندان می شود. موادی که برای سفید کردن استفاده می شوند حتما باید از داروخانه ها تهیه شوند و دارای مارک استاندارد باشند و سازمان غذا و دارو آنها را تایید کرده باشد.

یک نکته دربارہ لمینیت

اگر درمان های سفیدکننده نتوانند رضایت بیمار را جلب کنند، مرحله بعدی استفاده از پوسته های سرامیکی به نام لمینیت است که دندانپزشک به سطح دندان ها میچسباند. البته این کار باید با تراش دادن دندانهای سالم بیمار انجام گیرد که باعث آسیب به دندان می شود، اما این کار بادوام و طولانی است.

شایعات در مورد مضرات آمالگام (ماده پر کردن دندان)

شایعات زیادی در مورد تاثیر منفی آمالگام (ماده سیاه رنگی که برای پر کردن دندان استفاده می شود) بر سلامت انسان وجود دارد. نگرانی به دلیل وجود مادهای به نام جیوه است اما مطالعات نشان داده جیوه موجود در آمالگام اثر سویی روی بدن فرد ندارد ولی سوال دیگری که مطرح می شود این است که چرا در بعضی از کشورها استفاده از آمالگام ممنوع شده و ما همچنان از این ماده استفاده می کنیم؟ علت ممنوع بودن آمالگام در بعضی کشورها عوامل زیست محیطی است.

آمالگام در محیط زیست از بین نمیرود و اگر به صورت زباله وارد چرخه زیستی، آب و … شود می تواند برای محیط زیست مشکل جدی ایجاد کند. بنابراین استفاده از آمالگام از نظر ایجاد مشکل سلامت ممنوع نیست. از طرفی، کامپوزیت ماده همرنگ دندان است و بسیاری از مردم ترجیح میدهند از نظر زیبایی کامپوزیت را انتخاب کنند تا هنگام خندیدن و صحبت کردن قابل تشخیص نباشد. از نظر استحکام و کیفیت نیز این دو تفاوتی با هم ندارند ولی مراحل استفاده از کامپوزیت نیاز به دقت بیشتری دارد و ناحیه ای که قرار است دندانپزشک از کامپوزیت استفاده کند باید شرایط مناسب تری داشته باشد.

برای موفقیت دندان پرشده با کامپوزیت، ناحیه حین درمان باید کاملا خشک شود و خشک کردن دندان هایی که در ناحیه انتهای دهان قرار گرفته اند کار دشواری است چون میزان بزاق در انتهای دهان زیاد است و امکان خشک شدن کامل دندان در بعضی موارد وجود ندارد و این وضعیت ممکن است احتمال شکست پر کردن دندان با کامپوزیت را بیشتر کند ولی پر کردن دندانهای جلویی با کامپوزیت اسان تر است. وقتی دندان با کامپوزیت پر می شود، بیمار باید به نکاتی توجه کند و رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت بیشتری پیدا می کند. میزان موفقیت طولانی مدت به رعایت بهداشت فرد بستگی دارد.

بعضی از افراد از رنگ سیاه نواحی پرشده با آمالگام ناراضی هستند و میخواهند کامپوزیت را جایگزین آمالگام کنند. منعی برای این کار وجود ندارد و دندانپزشک میتواند با تخلیه آمالگام، کامپوزیت را جایگزین کند اما این درمان ضروری نیست، فقط باید دقت کرد که دندان شرایط گفته شده را داشته باشد. بعضی از بیماران دندانپزشک را مجبور می کنند دندان را با کامپوزیت پر کند ولی بهتر است این تصمیم را به دندانپزشک محول کنند تا بهترین درمان را انجام دهد.

محقق و مترجم: نگین رشید زاده

منبع: