اثر ویتامین D بر توانایی ذهنی سالمندان

عملکرد ادراکی- شناختی با ارزیابی توانمندی مغز بر مدیریت و استفاده از اطلاعات برای برقراری ارتباط با محیط و انجام فعالیتهای روزمره تعیین می شود. کاهش عملکرد شناختی در اغلب سالخوردگان، به عنوان جزئی از پروسه پیری به تدریج رخ می دهد. بیماری آلزایمر یکی از رایج ترین بیماریهای مرتبط با افزایش سن است. شناخت فاکتورهای تغذیه ای که ناتوایی ذهنی را کاهش می دهد و به داشتن زندگی مستقل سالمندان کمک می کنند، فواید زیادی برای اقتصاد و سلامت عمومی جامعه دارد.

بر طبق شواهد یافت شده بین میزان ویتامین D و عملکرد شناختی رابطه مشخصی وجود دارد. مسیرهای سوخت و ساز ویتامین D در نواحی هیپوکامپوس و سرِبالم مغز (بزرگترین قسمت مغز و مسئول همه اعمال فیزیکی و ذهنی آدمی است) یافت و مشخص شده اند. این نواحی در برنامه ریزی، پردازش و پرورش دادن رشته های عصبی جدید نقش دارند و این امر نشانگر اهمیت نقش ویتامین Dدر فرآیند ادراکی – شناختی است.

در مطالعه ای که بر روی بیش از هزار فرد ۶۵ تا ۹۹ ساله که تحت مراقبتهای خانگی بودند، انجام شد، محققان رابطه بین میزان ویتامین D موجود در خون را با تست های نورو سایکولوژی (روانشناسی اعصاب) ارزیابی کردند.

افراد مورد آزمایش، بر حسب میزان ویتامینD بدنشان به سه گروه تقسیم شدند: گروه دارای کمبود، مقادیر ناکافی و کافی ویتامین. فقط ۳۵ درصد افراد میزان کافی ویتامین D را داشتند. این افراد نسبت به دو گروه دیگر عملکرد ذهنی بهتری در آزمایشات از خود نشان دادند، این بهبود عملکرد ذهنی مخصوصا در کارهای اجرایی مانند انعطاف پذیری شناختی، ادراک و استدلال، قابل مشاهده بود.

نکته عملی: با بالا رفتن سن، به‌علت کاهش میزان ۷- ‌دهیدر وکلسترول در پوست، تولید ویتامین D نیز کمتر شده و می‌توان انتظار داشت که تا سن ۷۰سالگی تولید آن تا ۷۵% کاهش یابد. با توجه به نقش این ویتامین در توانایی ذهنی سالمندان، به ‌نظر می‌رسد به منظور پیشگیری از آلزایمر، مصرف مقادیر کافی روزانه ویتامین D و مواجهه با نور آفتاب برای افراد سالمند ضروری می باشد.

به تازگی محققان با هدف تعیین اثر فعالیت بدنی بر روی خطر افسردگی ، زوال عقل و میزان سلامت سالمندان ( احتمال سالمندی سالم ) ، حدود ۳۵۰۰ فرد با میانگین سنی ۶۴ سال را به مدت ۸ سال مورد پیگیری قرار دادند. در این مطالعه تناوب و شدت فعالیت بدنی منظم در سال ۳ – ۲۰۰۲ و سپس هر دو سال یکبار تا سال ۱۱ – ۲۰۱۰ از شرکت کنندگان پرسیده شد. پاسخ ها به صورت غیر فعال، ( بدون فعالیت متوسط یا شدید به صورت هفتگی ) در حد متوسط فعال ( حداقل یکبار در هفته ) و به شدت فعال ( حداقل یکبار در هفته ) طبقه بندی شد. هر گونه تغییر در تناوب و شدت در جلسات پیگیری دو سالانه مورد توجه قرار می گرفت: همیشه غیرفعال ، غیرفعال شد ، فعال شد ، همیشه فعال.

در طول این مطالعه حدود یک نفر از هر ۱۰ نفر فعال شد و ۷۰% فعال باقی ماندند. مابقی غیرفعال ماندند یا غیرفعال شدند. در پایان دوره پیگیری تقریبا ۴ نفر از هر ۱۰ نفر یک بیماری با دوره زمانی طولانی داشتند. تقریبا یک نفر از هر ۵ نفر افسرده بود. یک سوم ناتوان بودند و یک نفر از هر ۵ نفر اختلال شناختی داشت. یک نفر از هر ۵ نفر به عنوان سالمند سالم در نظر گرفته شد و یک ارتباط مستقیم بین احتمال سالمندی سالم و میزان ورزش وجود داشت.

احتمال سالمندی سالم در افرادی که به طور منظم حداقل یکبار در هفته فعالیت بدنی متوسط یا شدید داشتند نسبت به افرادی که غیرفعال باقی مانده بودند ۴ – ۳ برابر بیشتر بود.

احتمال سالمندی سالم در افرادی که از نظر فیزیکی فعال شدند نسبت به کسانی که فعالیت نداشتند ۳ برابر بیشتر بود و این احتمال در کسانی که در طی تمام دوره فعال باقی ماندند نسبت به افرادی که به طور مداوم غیرفعال بودند ۷ برابر بیشتر بود.

نکته عملی: با توجه به نتایج این مطالعه فعالیت بدنی مناسب و منظم در افراد سالخورده نقش مهمی در حفظ سلامتی و داشتن زندگی مطلوب و نیز پیشگیری از بسیاری از عوارض دوران سالمندی دارد.

محققو مترجم: راضیه حسینی

منبع: