رابطه جوانسازی با کارخانه پروتئین سازی بدن چگونه است؟

بیان ژن پروتئین و DNA- جوانسازی و سلامت پوست

سلام دوستان☘.یه فیلم توی آپارات گذاشتم که اصلا فکر نمی کردم اینهمه بازدید داشته باشه. موضوعش بیان ژن پروتئین جوانسازی در بدن بود. برا من که خیلی جالبه چه طوری DNA پروتئین سازی رو برای جوانی فعال میکنه. برای شما هم این فیلم رو می گذارم:

پروتئین و جوانسازی: مقدمه

فیلمو دیدن؟ حالا بعد از یه مقدمه، توضیح زیرنویسش رو به همون ترتیبی که گوینده می گه، به زبونی ساده میگم که بهتر متوجه شین.

دوستان🌺🌺🌺 توی سایتامون و همچنین، انواع رسانه ها، دایم از کلاژن سازی و جوانسازی پوست با تحریک تولید سلول و بافت نو می شنوین. من امروز این متنو آماده کردم تا یه خورده بیشتر درباره تولید سلول های جدید در بدنمون بدونیم. اصل و اساس جوانسازی، تولید کلاژن های پروتئینیِ (فراوانترین پروتئین بدن) جدید یا بازسازی اون ها هست.

متن زیر جالبه. چون واقعیات درباره مقر فرماندهی ژن پروتئین، سربازان DNA و سنگرهای مبارزه با بیماری ها رو بازگو می کنه.

منبع انرژی کل بدن: بیان ژن پروتئین و جوانسازی

آیا تا به حال درباره سلول های بنیادی و بیان ژنها شنیدین؟ عصر حاضر عصر ژنتیک هست. بی خود نیست پسر عارف ادعای ژن برتر داره و دیرین دیرین هم کلیپی راجع به این موضوع پخش کرده. ژنتیکه دیگه. همه دلشون می خواد بیان ژن قوی داشته باشن.

برای اینکه بیان ژن پروتئین جوانسازی رو درک کنیم، باید از اول اول شروع کنیم. یعنی، از دستورات هضم و جذب مواد غذایی و تولید اسید های آمینه پروتئینی.👇👇👇👇👇👇👇👇👇

پروتئین-جوانسازی پوست: دستگاه هضم و جذب

برای تامین انرژی و هرگونه فعالیتی در بدن، به آنزیم های پروتئینی حاوی انواعی از اسیدهای آمینه نیاز داریم. هر وقت میگیم پروتئین، یعنی حاوی نوعی اسید آمینه با شکل و ترکیب منحصر به فرد خودش.

اسیدهای آمینه مواد شیمیایی خیلی خیلی ریزی هستن که فرمول ها و شکل های مختلفی دارن. بدن انسان بیست نوع اسید آمینه پروتئینی داره.

اونها هستن که در فرآیند هضم شیمیایی، ذرات غذایی و مولکول های درشت رو درهم می شکونن. تمام سلول های بدنمون، از جمله، سلول های پوست، به ذرات غذایی خیلی ریز (نانو) برای تغذیه و انرژی نیاز دارن. اگه پروتئین ها تولید و فعال نشن، هیچ سلولی زنده نمی مونه.

ببینیم دستورات تولید پروتئین از کجا میان👇👇👇

دستورات تولید پروتئین-جوانسازی: DNA

مرکز فرماندهی کل بدن DNA نام داره. یکی از کارهایی که DNA انجام میده همون دستور دادن به  اسیدهای آمینه برای ساختن پروتئین های جوانساز هست.
تمام دستورات فعالیت ژن ها از DNA صادر میشه. البته زیر دست DNA هم یه مولکولی به نام RNA پیام رسان هست که کمکش می کنه ژن پروتئین بیان بشه. RNA تو بسته پستیش ژن ها رو حمل می کنه. برای مثال، ژن رنگدانه پوست یا رنگ چشم. منظور از بیان ژن، یعنی نشون میده چند مرده حلاجه. یعنی، استعدادهای بالقوه خودش رو بالفعل می کنه. تصویر زیر رشته مارپیچی DNA رو نشون میده.

این نردبون مارپیچی که بالا می بینین یه دسته از اتم ها یا یه درشت مولکول هست. اتم هایی متشکل از بازهای نیتروژنی، اکسیژن، قندهای کربنی، اسدهای فسفاتی و …. به عبارتی، اغلب مواد حیاتی بدنمون در همین رشته DNA قرار داره.

پروتئین-جوانسازی: اسید آمینه و DNA در سلول بنیادی

از عجایب خلقت اینه که یه مولکول ساده مثل DNA می تونه انواعی از مخلوقات متفاوت مثل انسان، درخت، سگ یا  دایناسور رو بوجود بیاره. می تونین فیلم پارک ژوراسیک رو ببینین تا بهتر متوجه بشین. اگه یه سلول بنیادی رو در نظر بگیریم، DNA در هسته سلول هست. ستوپلاسم یه ماده متشکل از اسیدهای آمینه پروتئینی (مواد حیاتی و بنیادی) هست. پس میشه DNA در هسته+ سیتوپلاسم و اسیدآمینه خارج از هسته= یک سلول بنیادی.

ضمن اینکه اسیدهای آمینه می تونن میلیون ها شکل، یا آرایش داشته باشن تا چیزهای مختلفی رو تولید کنن.

در تصویر زیر می بینین که DNA در کجای سلول بنیادی قرار گرفته:

 پروتئین و جوانسازی:  رونویسی ژن های پروتئینی از روی DNA

حتما می دونین که چرا می خوان اصل و نسب آدما رو تعیین کنن، از DNA کمک می گیرن. DNA همه ژن هایی رو که ما از والدینمون به ارث می بریم در خودش داره. منتها وقتی یه سلولی تکثیر میشه (برای مثال، تشکیل رویان و جنین)، خود DNA نمی تونه کار انتقال ژن رو انجام بده. برای همین، از مولکول RNA پیام رسان کمک می گیره. کار RNA کپی یا رونویسی ژن اصلی هست. کپیش می کنه و برای تولیدِ سلول های جدید انتقالش می ده.

تعریف رونویسی ژن پروتئین و مناطق ژنی

گفتیم که ژن توسط DNA صادر میشه. شنیدین میگن ژن کد داره؟ کدهای ژن همون مولکول های RNA هستن که تمام اطلاعات ژن رو تو خودشون ذخیره کردن. حالا ببینیم ژن چه طوری از DNA (درون هسته سلول) توسط RNA (در سلول ولی بیرون هسته) کپی میشه.👇

یه تصویر از ژن در DNA ببینین. البته توی فیلم بالام دقیق نشون میده.

طبق تصویر فوق، ژن یک رشته متوالی از واحدهای نوکلئوتیدی هست. همچنین، یک منطقه شامل دو نقطه اصلی داره. کد مولکول RNA در همین منطقه ژنی هست.رونویسی یه ژن از نقطه ابتدایی شروع و در نقطه انتهایی تموم میشه.

به ابتدای ژن [مثل یک استوانه افقی] پروموتر (promoter) میگن. پروموتر یعنی نقطه شروع رونویسی ژن.  نقطه ی انتهایی ژن ترمیناتور نام داره. یعنی، محل اتمام رونویسی ژن. ژن ها رشته های نوکلئوتیدی رو  در یک سری توالی ها تنظیم می کنن. مولکول RNA از طریق همین توالی ها به ژن می چسبه و ژن ها رو کپی برداری می کنه.

تعریف بیان ژن پروتئین

بعضی  ژن ها از RNA که قبلا کدگذاری شده، برای ترکیب و تولید انواع پروتئین استفاده می کنن. این کار بیان ژن پروتئین نام داره. ساده تر بگم:  بیان ژن دو مرحله دارد: رونویسی (TRANSCRIPTION) و ترجمه (TRANSLATION). ترجمه یه جور برگردان اطلاعات ژنی برای تشخیص و استفاده بهتر هست.
تا حالا اصطلاح تمپلت رو شنیدین؟ رونویسی سلول های هسته دار (یوکاریوتی) داخل هسته سلول انجام میشه. رونویسی از تمپلت DNA یعنی از الگو و نمونه (DNA) انجام میشه. مثل دستگاه کپی که از اصل برگه کپی می کنه. به عبارتی، DNA الگوی RNA پیام رسان هست. بعد از رونویسی اطلاعات ژنتیکی، باید در خارج از هسته سلول عمل ترجمه اطلاعات انجام بشه. این کار در سیتوپلاسم سلول انجام میشه.

ترجمه اطلاعات ژنتیکی در بیان ژن  و تولید پروتئین جوانسازی

ترجمه ژنتیکی به چه دردی می خوره؟ ترجمه برای تولید پیوندهای شیمیایی-مولکولی (پلی پپتیدهای زنجیری)، یعنی برای تولید موجود، اندام یا بافت زنده هست. وقتی میگیم موجود زنده، یعنی تولید سلول جدید که در چند مرحله پیشروی می کنه و به تولید بافت پوستی (برای مثال) یا اندام ختم میشه.

تصویر یه پلی پتتید رو ببینین👇👇👇

یه مثال می زنم. یه مدتی هست از نیروی لیزر یا پلاسما برای تحریک سلول های بنیادی (به منظور ترمیم زخم های شدید پوستی) استفاده میشه. این عمل یه جور تحریکِ بیان ژن پروتئین برای جوان تر شدن پوست هست. فرآیندهای رونویسی و ترجمه ژنی هم دقیقا برای تشکیل پیوندهای چندتایی و مفید در بدن کاربرد دارن. یه جورایی مولکول های  سازگار و مفید با هم جوش می خورن تا چیزای جدید در موجود زنده تولید بشه. آنزیم پلیمرازِ RNA نوعی پروتئین هست که به الگوبرداری ژنی از DNA کمک می کنه.دوستای خوبم. ادامه ی ترجمه ی زیرنویس فیلم … هر کی علاقه داره، بفرما. 🔰🔰🔰🔰🔰🔰

سه مرحله ی رونویسی ژن پروتئین برای جوانسازی

رونویسی DNA در سه مرحله انجام میشه: مرحله آغاز، درازشدگی، پایانی.

وقتی میگیم رونویسی، یعنی قراره یه کپی از DNA روی RNA پیام رسان انجام بشه. به تصویر منطقه ژن (بالا) نگاه کنین.می خوایم ببینیم DNA چه طوری مثل یه زیپ از هم باز میشه. در مرحله آغاز، نقطه ی ابتدای ژن (پروموتر) محل پیوند پلیمراز RNA به ژن هست. در اینجا پلیمراز RNA دو تا کار انجام میده: یا به ژن اجازه ی دسترسی به محل رو می دهه، یا هم جلوشو بلوکه می کنه. پیوند پلیمراز RNA به باز شدن دو رشته ی DNA کمک می کنه. یعنی، DNA مثل یک زیپ باز می شود.

در مرحله وسطی، شاهد سُرخوردنِ پلیمراز RNA در امتداد رشته DNA هستیم. تو این مرحله یک سری باز مکمل با هم جفت میشن.همزمان،  پلیمراز RNA نوکلئوتیدهای اسیدی رو به نقطه پایانی مولکول RNAِ در حال رشد وصل می کنه. وقتی پلیمراز RNA به انتهای ژن برسه، دیگه رونویسی RNA پیام رسان تکمیل شده. حالا هر سه تا از هم جدا میشن: پلیمراز RNA، رشته DNA و RNA پیام رسان رونویسی شده. آخر دفعه، حالا وقتشه RNA پیام رسان بسته رو تحویل بده و بره. یعنی، از RNA رونویسی جدا شه. نهایتا ژن رونویسی می مونه و تشکیل یه چیز جدید در موجودی.

ژن پروتئین جوانسازی: اگزون و اینتران در ترجمه ژن (ادامه زیرنویس فیلم)

رشته RNA پیان رسان دو منطقه داره. منطقه کد دستور تولید پروتئین اگزون (EXON) و منطقه فاقد کد دستوری اینتران (INTRON)

الان نوبت ترجمه هست. برای استفاده از RNA پیام رسان، اینتران های فاقد کد باید از گردونه خارج شن.همچنین، نقطه های 3 و 5 هم باید اصلاح بشن. اسمِ این فرآیند “شکاف اینتران” هست. مجموعه ای از پروتئین ها و RNA به کمک هم این اینتران های بدون کد رو حذف می کنن. تا اگزون ها به هم وصل شن. با اتصال اگزونها، رشته بالغ RNA تولید میشه. این رشته می تواند از منافذ هسته بگذره، سلول رو ترک، و برای شروع ترجمه وارد سیتوپلاسم شه.

تبدیل اطلاعات ژن به پروتئین جوانسازی

سوال: اطلاعات رشته RNA (حاوی اطلاعات ژن های وراثتی) چگونه به پروتئین تبدیل می شن؟

جواب: تصویر فوق رو نگاه کنین. بازهای نیتروژنی به گروههایی با کد سه حرفی تبدیل میشن. به این کد سه حرفی کُدان CODAN میگن. وقتی میگیم کدان، یعنی، کدهای تولیدِ نوعی اسیدآمینه پروتئینی خاص. هر کد ژنتیکی ما حاوی 64 کدان هست. اغلب کدان ها کد تولیدِ اسیدآمینه مخصوصی هستند. چهار کدان اصلی داریم. یک کدان دستور شروع کار و سه کدان دیگر دستور پایان کار را می دن.

توضیح فرآیند ترجمه ژن پروتئین جوانسازی

برای درک این قسمت، بهتره فیلم بالا رو دوباره ببینین.

 

ماشین تولید پروتئین ” واحدِ ریبوزوم” نام داره. برای ترجمه، باید رشته RNA پیام رسان (حاوی اطلاعات ژنی)  سوار ماشین ریبوزوم بشه و به سمتِ کدانِ شروع به حرکت کنه. برای اینکه RNA پستچی بتونه سوار وسیله نقلیه ریبوزوم بشه، از RNA جابجایی کمک میگیره.

توی بسته پستچی چیه؟ اطلاعات ژنی+ اسیدآمینه مخصوص. که این بسته توسط مولکول RNAِ جابجایی به ماشین ریبوزوم منتقل میشه.  ممکنه بپرسیم کدوم اسید آمینه منتقل میشه؟ در واقع، یکی از RNA های جابجا کننده ی ضد کدان میادش و نوع اسید آمینه رو تعیین می کنه.
جفت شدن بازهای مکمل بین کدان RNA پیام رسان و آنتی کدان RNA جابجایی صورت می پذیره. پس از آنکه مولکول RNA جابجایی به کدان اولی متصل شد، واحد ریبوزوم بزرگ پیوند می خوره تا مرحله ترجمه تکمیل شه.

پروتئین جوانسازی: سه منطقه ریبوزومی E.P.A.

وقتی میگیم ترجمه ژن، یعنی تلاش برای تولید نهایی پلی پپتیدهای پروتئینی برای تولید سلول جدید.
در واحد بزرگ ریبوزوم، سه منطقه متمایز از هم با محله های E.P.A. وجود داره.

 

بیان ژن پروتئین جوانسازی: مرحله وسط (درازشدگی)

الان وقتشه که تک اسید های آمینه به کمک مولکول RNA جابجایی برسن به رشته RNA پیام رسان. برای رسیدن به مقصد، باید بازهای کدان و آنتی کدان که مقابل همن با هم جفت شن. فیلمو ببینین👆👆

آنتی کدان= یک مولکول RNA جابجایی+ یک اسید آمینه مطابق با خود.

این ترکیب به محل A وصل میشه. در نتیجه، یک پیوند پپتیدی بین اسید آمینه ی خود و اسیدآمینه ی متصل به مولکول RNA جابجایی در محل P تشکیل می شه. این کمپلکس سبب لغزش یک کدان به سمت راست میشه. اکنون مولکول RNA جابجایی بدون بار از محل E خارج میشه.

جابجایی بعدی هم همین شکلی هست. حالا محل A برای پذیرش مولکول RNA جابجایی بعدی آماده است. مرحله Elongation تا جایی ادامه داره که یک کدان توقف از راه برسه. یک عاملِ رهاسازی در یک کدان استاپ  به محلی A می چسبه. در آخر، پلی پپتید جدید از مولکول RNA جابجایی در محل P آزاد می شه. انگار پست چی کارشو تموم کرده و می تونه برگرده.

ژن پروتئین-جوانسازی: تولید پلی پپتید نهایی

حالا کل مجموعه (کمپلکس) از هم جدا می شن چون کار گروهیشون تموم شده. این کمپلکس می تونه دوباره در مرحله شروع دوباره تشکیل و فرآیند ترجمه تکرار شود.

پروتئین-جوانسازی: سلامت مادر برای جنین

هدف از ترجمه تولید پلی پپتیدهایی با سرعت و دقت بالا هست. حالا کمپلکس جدا شده و نوبتِ اصلاح و چک پلی پپتیدها هست. این کار برای اینه که محصول نهایی از خط تولید کارخانه پروتئین سازی یه محصول درست حسابی در بیاد.حالا تصور کنین یه موجودی از همون اول DNA ش آسیب دیده. چه طوری می تونه این همه راه بره و پروتئین و اندامک بی نقص درش تولید بشه؟ برای همینه که اینقدر روی سلامت روحی و جسمی مادر برای به دنیا آوردن فرزندی سالم و زیبا تاکید میشه.

پروتئین-جوانسازی: فرآیند اصلاحِ پلی پپتیدهای پروتئینی

پس از جدایی اجزاء کمپلکس، ممکنه پلی پپتیدا قبل از کاربرد اصلاح شن. این اصلاحات توسط اندامک های متفاوتی انجام میشه. هر اندامک به تولید پروتئین خاص و منحصر به فردی کمک می کنه.

سوال. فرآیند اصلاح پروتئین برای هضم مواد چه طوریه؟

جواب:  ترکیبات آنزیمِ هضم و جذب در معده یا روده باید جداسازی بشن. این جداسازی آنزیمی برای تغذیه سلول ضرورت داره. بدین منظور، پلی پپتید به رتیکولوم سارکوپلاسم تبدیل می شود. به عبارتی، پلی پپتید سبک تر و اصلاح میشه.  [رتیکولوم سارکوپلاسم یه  اندامک هست که برای انقباض سلولی و تغذیه کربنی سلول کاربرد داره].

پلی پپتید هنگام عبور از منطقه Golgi اصلاح می شود. سپس، به کمک یک وسیکول (حفره)، با عبور از غشاء سلول  به مجرای سیستم هضم و جذب وارد می شه. حضور پروتئین ها برای کابردهای فیزیولوژیکی صحیح بدن، از جمله، شکستن ذرات غذایی در سیستم گوارشی، لازمه. در واقع، دو فرآیند رونویسی و ترجمه ژن این امکان را فراهم می کنن.

خلاصه مطلب فوق پروتئین-جوانسازی پوست

زیرنویس فیلم دو فرآیند رونویسی و ترجمه ژن تولید پروتئین رو برای تولید سلول های جوان توضیح دادیم. این دو فرآیند برای تولید تک تک سلول های بدن ضروری هستن. اصلی ترین ماده برای رشد سلول نیز پروتئین ها هستن. اگه خداوند بیان ژن های پروتئین رو خلق نمی کرد، هیچ غذایی توی دستگاه گوارش ما هضم و جذب نمی شد و هیچ سلولی دوباره از نو رشد نمی کرد.  همین نعمت خداوند هست که برای دستگاه های لیزر و پلاسما فرصت نوسازی بافت های پوستی رو فراهم کرده.

ترجمه زیرنویس فیلم: مریم اکبری زاده

زیرنویس فوق رو برای افراد علاقه مند به سازوکار پروتئین سازی برای جوانسازی بدن آماده کردم. مرسی از همراهیتون.

✨🌹✨🌹
🌹✨🌹
✨🌹
🌹

لینک منبع فیلم